Neredeyse 20 yıldır yetişkin gelişimi alanında uğraş veren biri olarak şirketlerde hemen her düzeyde çalışanlara yönelik yönetim ve liderlik eğitimleri tasarlıyor ve yürütüyorum. Tüm bu temaslarım sırasında tekrar tekrar karşıma çıktığı için dikkatimi çeken ve önemli saydığım temalardan birini bu yazıda sizlerle paylaşmak istiyorum.

Bunca yıldır çok farklı sektörlerde iş gören sayısız şirkette gözlem yapma olanağı bulduğumu bilenler kimi zaman sorarlar:

"Çalışma dünyasında karşılaştığınız önemli sorunlar hangileri?"

Beklenenin aksine bu sorunların yapısal hatalardan, bilgi eksikliğinden, uygulanan kusurlu yöntem ya da tekniklerden kaynaklandığını düşünmüyorum. Sonuçta bunların tümü bir biçimde fark edilip çözümlenebilir. Asıl sorun çalışma hayatındaki varlığımızı birey ve insan olarak sorgulamadan, verili bir durum gibi, "otomatik" biçimde sürdürmemizden kaynaklanıyor. Açıklamaya çalışayım:

Eğitimlerimde katılımcıları çalışma ortamındaki varlıklarını algılayıp sorgulamaya yöneltmek amacıyla sorduğum sorulardan biri şudur:

"BÜTÜN BU ÇABANIN AMACI NE? / NE İÇİN ÇALIŞIYORUZ?"

Genelde otomatik olarak gelen cevap "ailemiz"ve "para kazanmak" oluyor.

Elbette insanın ailesi için çalışması son derece saygı duyulması gereken bir çaba. Ne var ki, bu cevapta kişinin kendisi yok. Altta yatan anlam kişinin kendisini ve kendi amaçlarını bir tarafa bıraktığından ve kendi dışındakiler için bir şeyler yaptığından ibaret.

Bir sonraki soruyu "Aile ve para için çalışmayı hariç tutarsak ne için çalışıyorsunuz?" biçiminde formüle ederek sorduğumda, katılımcılar genelde suskunlaşıyorlar. Kendi içlerine dalarak bir süre bu sorunun cevabını arıyorlar. Bu suskunluğa ve tutukluğa işaret ettiğimde ise, çoğunlukla bu soruyu kendilerine hiç sormadıklarını ya da yukarıdakilere benzer hazır cevapların dışında hiç düşünmediklerini fark ediyorlar.

Bu farkındalık eğitimlerimin en değerli anlarından birini oluşturuyor. Kendi varlığını es geçtiğini kavrayan bireyler, beni her zaman büyüleyen bir iç sorgulama sürecine giriyorlar. İnsan olmanın en kıvandırıcı yönlerinden biri, kendi varlığına anlam kazandırma ya da bu anlamı yeniden oluşturma yeteneğidir. Katılımcılarda bu yeteneğin iş görmesine katkıda bulunmak da biz gelişim uzmanlarının en zengin tatmin kaynağıdır.

Peki bu soruların cevaplarını bulmak neden önemli?

Victor Frankl'ın dediği gibi amaç duygusu insanın hayatında eşsiz ve güçlü bir anlam yaratıyor. Elbette bu anlam sabit kalmayabilir ama önemli olan bu anlam ile ilişkimizi kaybetmemektir. Ne yaptığımızı ve neden yaptığımızı kendimize tam olarak açıklayabildiğimizde seçmek kadar vazgeçmek de kolay oluyor. Bizim için öncelikler daha net ve daha yakın hale geliyor.

Belki de böylece, çağdaş insanın her şeyi yapma ve her şeye yetişme kaygısıyla içine düştüğü girdaptan kurtulmanın ve tadını sahiden aldığımız, keyifli bir hayat sürmenin yolunu bulabiliriz.

O zaman gelin biz de bugün kendimize bu soruyu soralım:

‍

"Bütün bu çabamın amacı nedir?" ya da "Ne için çalışıyorum?"

Önce aklınıza gelen tüm cevapları fazla düşünmeden sıralayarak yazın. Sonra, size kendi varlığınızla ilgili bir şey söylemeyen, yani sizi ifade etmeyen, içten içe "Evet, budur!" dedirtmeyen cevapların üzerini çizin! Geriye bir şey kalmadıysa hiç dert etmeyin. Bu sizin için önemli bir fırsattır: Bazen yitirilen anlamları yeniden oluşturmak baştan beri hep onlarla birlikte olmaktan çok daha güçlü bir etki yaratabilir.

Şimdi, (yeniden) oluşturduğunuz ya da listenizden seçtiğiniz cevabın işaret ettiği anlamı önünüze koyup düşünün:

Sizi heyecanlandıran, varlığınızı öncelikle kendi gözünüzde değerli kılan bu anlamın işaret ettiği, yani sizi çağırdığı yerde misiniz?